89 YILDA KADIN TEMSİLİNDE GELİNEN TABLO: PAKİSTAN’IN BİLE GERİSİNDEYİZ!

Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmasının 89. yılında CHP’nin  81 ilde eş zamanlı yaptığı açıklamada, bu gurur tablosunun üzerinden 89 yıl geçmesine rağmen, kadınların hala siyasette birçok eşitsizlikle karşı karşıya olduğunun altı çizildi. Açıklamada, Parlamentolar Arası Birlik’in 2023 verilerine göre dünyada parlamentoda kadın temsilinde 186 ülke arasında Türkiye’nin Pakistan, Suudi Arabistan ve Somali’nin de gerisinde olduğuna dikkat çekildi. 

Türkiye’de  kadına  seçme ve seçilme hakkı tanınması, 5 Aralık 1934’te Meclis’te yapılan Anayasa değişikliği ile kabul edildi.

CHP Tekirdağ Kadın Kolları, 5 Aralık Kadına Seçme ve Seçilme hakkının tanınmasının 89. yılında  Valilik’teki Atatürk heykeli önünde çelenk sunma töreni gerçekleştirdi. Törene, Tekirdağ İl Başkanı Şenol Özgür Taşmerdivenli, Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Başkan Aday Adayı Candan Yüceer, Sülemanpaşa Belediyesi Başkan Aday Adayları Berrin Başol, Volkan Nallar, Cenk Boduç ve partililer katıldı.

Saygı duruşunun ve İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından CHP İl Kadın Kolları Başkanı Büşra Nur Pelen ve CHP Süleymanpaşa İlçe Kadın Kolları Başkanı Özlem Dömeke tarafından Atatürk Anıtı’na çelenk sunuldu.

PELEN İLK KADIN MİLLETVEKİLLERİNİ ANDI

Çelenk sunma töreninin ardından Büşra Nur Pelen yaptığı açıklamada ilk Türk Kadın Milletvekillerinin ismini anarak “Bugün gönlümüzde apayrı bir yeri var;  Sabiha Gökçül Erbay, Şebike İnsel, Fatma Memik, Huriye Öniz Baha  ilk kadın milletvekillerimizdir kendileri. İsmini sayamadığım nice Türk kadınıyla başlayan bu yolculuk şimdi bizlerle devam ediyor. Türk kadının sadece siyasetle değil hayatın her alanında  etkin değil öncü olması gerektiği bilinciyle başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere seçme ve seçilme haklarımızı kazanmamızda rol sahibi olan tüm cumhuriyet paydaşlarıma ve elbette Türk kadınlarına sonsuz teşekkür ve şükranlarımı sunuyorum” dedi.

DÖMEKE: DÜNYA’DA İKİNCİ SIRAYA YERLEŞTİK

Daha sonra  Süleymanpaşa İlçe Kadın Kolları Başkanı Özlem Dömeke tarafından 81 ilde gerçekleştirilen basın açıklamasının metni okundu.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde, 23 Nisan 1920’de TBMM açıldığında, o dönemde parlamentoda sadece erkek milletvekillerinin olduğunu hatırlatan Dömeke, “Oysa Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı için verilen milli mücadelede kadınlar ve erkekler yan yana, omuz omuzaydı” dedi.

Takvimler 5 Aralık 1934’ü gösterdiğinde kadınların Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne seçme ve seçilme hakkını kazandığını söyleyen Dömeke, “Dönemin Başbakanı İsmet İnönü’nün ifadesiyle; ‘kadının kurtuluş devrimi’ gerçekleşti. Bugün, bu kurtuluş devriminin 89. yıl dönümü. Kutlu olsun!” diye konuştu.

Birçok gelişmiş ülkeden önce eşit yurttaşlığı elde etmenin haklı gururunu yaşayan kadınların, 1935’te gerçekleşen seçimlerde aday olduğunu ve oy kullandığını ifade eden Dömeke, kadınların akın akın sandıklara koştuğunu belirterek,  büyükşehirlerde kadın ve erkeklerin oy kullanma oranının birbirine çok yakın olduğunu söyledi.  17 kadın milletvekilinin Meclis’e girdiğini,  bir yıl sonraki ara seçimde kadın milletvekili sayısının 18’e çıktığını belirten Dömeke,  “O dönem, Meclis’teki kadın milletvekili oranımız yüzde 4,6 oldu ve parlamentoda kadın temsilinde dünyada ikinci sıraya yerleştik” diye belirtti.

‘ULUSAL VE YEREL YÖNETİMLERDE KADINLAR TEMSİL EDİLMİYOR’

Bu gurur tablosunun üzerinden 89 yıl geçmesine rağmen, kadınların hala siyasette birçok eşitsizlikle karşı karşıya olduğunun altını çizen Dömeke, “Parlamentolar Arası Birlik’in 2023 verilerine göre dünyada parlamentoda kadın temsilinde 186 ülke arasında en alt sıralara geriledik. Pakistan, Suudi Arabistan ve Somali eşit temsilde bizim önümüzdeler. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) Haziran 2023 raporuna göre; Türkiye’de kadınların siyasete katılımı OECD ortalamasının da gerisinde kaldı. Raporda, Finlandiya’da kabinede kadın temsil oranı yüzde 64.3 iken Türkiye’de bu oran yüzde 5.9 ‘dur. Yine aynı rapora göre, Bakanlar Kurulu’nda kadın temsili konusunda 42 ülke arasında 38. sırada yer alıyoruz. Parlamentoda kadın temsilinde Güney Kore’den sonra, Bakanlar Kurulu’nda ise Çek Cumhuriyeti’nden sonra geliyoruz. Kadın kimliğinin, ulusal meclislerde ve yerel yönetimlerde temsili için kritik eşik yüzde 33’dür. Yüzde 33’ün altındaki bir oran, kadınların temsil edilmediği anlamına gelmektedir.

‘CUMHURİYET TARİHİNİN EN CİNSİYETÇİ PARLAMENTOSU’

1934 yılından bu yana 24 Genel Seçim gerçekleşti. Toplam 11 bin 985 milletvekili Meclis’te görev yaptı. Bu vekillerin sadece 717’si kadın. 2023 genel seçimlerinde Hüda-Par ve Yeniden Refah Partisi’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girmesiyle, Cumhuriyet tarihinin en cinsiyetçi parlamentosu oluştu. 600 milletvekilinin sadece 119’u yani yüzde 19.83’ü kadın. 27. Dönem parlamentosunda yüzde 17.1 olan bu oran, 28. Dönemde sadece yüzde 2, 73 artabildi. Yine kritik eşik olan yüzde 33’ü bile yakalayamadık.

Oysa 2022’de yapılan bir araştırmaya göre, Türk toplumu kadının siyasette daha fazla temsil edilmesini istiyor. Verilere göre, kadınların yüzde 71’i, erkeklerin yüzde 54’ü kadın siyasetçi sayısı artınca, Türkiye’nin gelişeceğini, daha iyi bir toplum haline geleceğini düşünüyor.

‘19 YEREL SEÇİMDE SADECE 156 KADIN BELEDİYE BAŞKANI SEÇİLDİ’

Önümüzde yerel seçimler var. Ülkemizde 1930-2019 yılları arasında yapılan 19 yerel seçimde, toplamda sadece 156 kadın belediye başkanı seçildi. Erkeklerde ise bu sayı 32 bin. 31 Mart yerel seçimlerine göre 1389 belediye başkanının sadece 22’si, yani yüzde 2’si kadın. 2019 sonuçlarına göre, Türkiye’deki 50.217 muhtardan sadece 1.119’u; yani yüzde 2’si kadın. Kadın belediye meclis üyesi oranı en fazla yüzde 11, kadın il genel meclis üyesi oranı ise en fazla yüzde 3 olabildi.”

‘FERMUAR YÖNTEMİNİ SUNDUK REDDEDİLDİ’

Kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanmasının eşitlik mücadelesinin önemli parçası olduğunu savunan Dömeke, Cumhuriyet Halk Partisi olarak kadınların siyasette eşit temsilini sağlayabilmek amacıyla Siyasi Partiler Yasası’nda değişiklik öngören teklifi  Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunduklarını belirterek,  listelerin bir kadın bir erkek şeklinde “fermuar yöntemi” ile yapılmasını şart koştuklarını ancak  teklifin  AKP ve MHP oyları ile reddedildiğini söyledi.

‘PARTİ OLARAK KADIN TEMSİLİNİ İKİ KAT ARTTIRACAĞIZ’

CHP’deki kadın temsiline dikkat çeken Dömenek,  üst yönetimini oluşturan Gölge Kabine’nin yarısının kadın, yarısının erkeklerden oluştuğunu dile getirerek Dömenek, “Cumhuriyet Halk Partisi Kadın Kolları olarak, son üç yılda partimize yaklaşık 165 bin yeni kadın üye kazandırdık. Yüzde 30’un altında olan kadın üye oranımızı yüzde 37’ye çıkardık. Kadınların siyasette daha aktif olması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Önümüzdeki seçimlerde kadın temsilini en az ikiye katlamaya kararlıyız. Belediye meclisi üyeliklerinde fermuar sistemi uygulanmasını çok önemsiyoruz. Tüm CHP’li belediyelerde eşitlik birimi kurulmasını ve yerel yönetim kadrolarında yüzde 50 cinsiyet kotası uygulanmasını hedefliyoruz” diye konuştu.

‘ŞİDDETE UĞRAYAN KADINLARA 7/24 DESTEK VERİYORUZ’

Dömenek son olarak  YAŞAMHAK projesinden de söz ederek, projenin  33 yıldır uygulandığını söyledi. Dömenek, “İstanbul Sözleşmesi’nin bir maddesini hayata geçirdiğimiz projemizle, kadına yönelik şiddetle etkin şekilde mücadele ediyoruz. 444 82 85 numaralı alo şiddet hattımız üzerinden, şiddet mağduru kadın ve çocuklara 7/24 ücretsiz hukuki ve psikolojik destek hizmeti sunuyoruz. Projemiz kapsamında bugüne kadar on binlerce kadının hayatına birebir dokunduk, dokunmaya da devam ediyoruz. Ekonomik şiddetten psikolojik şiddete, dijital şiddetten fiziksel şiddete kadar, bütün mağdur kadınları karakollarda, mahkemelerde, hastanelerde, savcılıklarda yalnız bırakmıyoruz. Sivil Toplum Kuruluşları, Barolar ve Meslek Odaları ile imzaladığımız protokoller sayesinde, kadınlara ve çocuklara destek oluyoruz. Acil durumlarda kadınlar, bize mobil uygulamamız üzerinden kolayca erişebiliyor” ifadelerini kullandı.

Dömeke, “Biz kadınlar için eşitlik mücadelesi, bir hak mücadelesidir. Eşit bir dünya kurmaya kararlıyız. Laik, demokratik ve özgür yarınlar biz kadınların ellerinde yükselecek” dedi.  ELÇİN YILDIRAL