BİR DEVRİN ÇÖKÜŞÜ  VE BOZGUN. 31

Mustafa kemal paşa ile Enver paşa arasındaki zıddiyet  zaman zaman şiddetlenmiş ve tehlikeli safhalar arzetmiştir. Bu tehlikeli safhalardan biride  Suriye bozgunundan hemen sonra cereyan etmiş ve  neredeyse Mustafa kemal paşanın  idamına sebep olacak hale gelmişti. Mareşal Fevzi çakmak hatırasında bu olayı şöyle anlatıyor.

4. eylül 1918. Yılında Suriye den çok fena haberler geldi. İngilizler çok büyük bir  Taarruza geçmişler ve bir hamlede tekmil  Filistin ve Suriye yi ele geçirmişlerdi. General liman von Sanders Alman kurmayı ve Mustafa kemal paşalarda geri çekilmek zorunda kalmışlardır.

Ben bu acı haberi öğrendiğim anda Enver paşa bir top güllesi gibi  bulunduğum odaya girdi. Ve beni görünce şöyle dedi Mustafa kemal paşa ordusunu bırakıp kaçmış. Hemen kurşuna dizilmesi için emir vereceğim dedi.

Odada başka arkadaşlarda vardı. Hemen cesaretimi topladım Paşam gelen haberlere göre Mustafa kemal paşa  Alman generali ile birlikte çekilmek zorunda kalmış. Eğer kendisini kurşuna dizdirmeye kararlı iseniz ayni suçu işleyen bütün Alman general ve subaylarını da kurşuna dizdirmeniz gerekir. Adalet bunu icap ettirir dedim.

Fevzi çakmak paşa bu sözlerinin  Enver paşaya çok tesir ettiğini ve böylece Mustafa kemal ı kurşuna dizmekten kendisinin kurtardığını anlatıyor. Ayrıca Mustafa kemalin başlangıçta katıldığı ittihat ve terakkiden nefret ettiği de hatırlanırsa Enver paşa ile aralarının açık oluşu daha da açıklığa kavuşur. Bu husus Rus genel kurmayının  19. Ağustos tarihli bir raporunda şöyle belirtilir.

Mustafa paşa jön Türkler programını kabul ederse de komite  İttihat ve terakki merkezi asalarından müteneffirdir. Enver paşanın da tehlikeli bir rakibidir…