TÜRKİYE-YUNANİSTAN NÜFUS MÜBADELESİ TEKİRDAĞ VE SONUÇLARI -1-
20. Yüzyılın en önemli nüfus hareketlerinden biri şüphesiz ki, 24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Konferans’ında esasa bağlanan, fakat tatbikatında ortaya çıkan pürüzler nedeniyle kesin şeklini alması 1930’lara sarkan Türk-Yunan Ahali Mübalesidir.
Konunun tarihi başlangıcı 1830’da Yunanistan’ın bağımsız devlet durumuna getirilmesi ile başlar. Bu tarihten sonra Yunanistan, büyük devletlerin desteği ile, Osmanlı Devleti aleyhinde sürekli genişleme faaliyeti göstermiş, ele geçirdiği topraklarda çok sayıda Türk ve Müslüman topluluk kalmıştır.
19. yüzyıl boyunca özellikle Balkanlar’da azınlık sorunları yüzünden önemli sarsıntılar yaşayan Osmanlı Devleti, 1978-1913 devresinde geçirmiş olduğu askeri ve siyasi olayların sonucunda Balkanlarda hakimiyeti kaybetmesi üzerine Osmanlı Devleti’nde Birinci ve İkinci Balkan Savaşlarının yaratmış olduğu şok, devlet yöneticileri arasında savaş sonunda yapılan antlaşmalarda, sınır ötesinde kalmış, Türk ve Müslüman insanların haklarını güvence altına alma çalışmaları başlatılmıştı.
1913 yılında Osmanlı Devleti ve Yunanistan arasında bir nüfus mübadelesi tasarlanmış, ancak hemen ardından patlak veren Birinci Dünya Savaşı bu meseleyi rekteye uğratmıştır.
1917 yılında Jenizelos’un gayretleriyle Birinci Dünya Savaşına giren Yunanistan, savaş sonrası, Müttefiklerinden almış olduğu destek ile Anadolu’yu işgale başlamıştır.
Ortodoks Kilisesi’nin hortlatmış olduğu husumetin de etkisine girerek 1919-1922 yılları arasında Trakya, Batı Anadolu, Marmara ve Doğu Karadeniz Bölgelerinde işgal hareketlerine girişmiştir. 15 Mayıs 1919 tarihinde başlatılan Yunan harekatı ile işgal altına giren bölgelerden daha güvenli bölgelere doğru iç göç hareketi başlamıştı. Yunanlıların zulüm ve baskılarından bıkarak yerlerini değiştirmek zorunda kalanların sayısının ilk anda 80.000’e çıktığı bu sayının kesin olmamakla birlikte Temmuz 1922 yılına kadar 90.058’e kadar ulaştığı tahmin edilmektedir. Rum nüfusunu çoğaltabilmek için topraklarını terk etmek zorunda kalan Türklerin boşaltmış olduğu yerlere arazi ve çiftlik vereceği vaadi ile asker kaçağı Rumlar ile Yunanistan’dan ve adalardan getirilen Yunanlılar yerleştirilmiştir.
Sakarya Meydan Savaşı’ndan (23 Ağustos-13 Eylül 1921) sonra Türk ordusu hem psikolojik üstünlük elde etmiş, hem de savunmadan taaruz durumuna geçmiştir.
26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taaruz ile Yunan ordusu büyük bir panik içerisinde geri çekilmiş ve bozguna uğratılmıştır.
Türkiye ile Yunanistan arasındaki silahlı mücadele 11 Ekim 1922 tarihli Mudanya Ateşkes Antlaşması ile durdurulmuştur.