KİMYA

Eski Yunanlıların sınai birkaç denemeden ve vuzuhsuz faraziyelerden öteye gidebildiklerine dair herhangi bir belge yoktur. Halbuki Müslümanlar keskin müşahede kontrollü tecrübe ve titiz kayıtlarla kimya ilminin kurucusu olma şerefini   Kazanmışlardır. İlmin adı bile batıya doğudan geçmiştir.

Müslümanlar pek çok maddenin kimyevi analizini yapmış alkali ve asit farkını ayırd etmiş ve yüzlerce çeşit ilaç imal etmişlerdir. Simya ilmini Mısırlılardan alan Müslümanlar madenleri altına çevirecek iksir i ararken bile ilim metodu uygulamış her tecrübeyi dikkatle kaydetmiş maddelerin evsafını neticelerine göre tarif etmiş böylece simyadan kimya ilmine varmışlardır.

BİYOLOJİ.

Biyoloji ve botanik alanında da Müslümanlar büyük yenilikler getirmişlerdir. Osman amr el cahız  869. Yılında vefat etmiş daha önceki el  Mesudi gibi canlılar için gelişim teorisini ortaya atmış Ali ibni Abbas çevreye intibaka dayanan  oluş yani adaptasyon nazariyesini geliştirmiştir. 873. Yılında ölen el kindi yaZbütün ilim dallarına ait  260. Eser yazmış astronomide kopernike yol açmış. Sıvıların izafi ağırlıklarını hesaplamış yer çekimi kanunlarının keşfine epey yaklaşmıştır.

Coğrafyada Müslümanlar hesaba ve dos doğru neticelere varmaya alışkın oldukları için büyük işler başardılar arz ve tül derecelerine göre kesin yer tespitleri yaptılar. Mısır Grek bilgini Batlamyus  ölçmelerde birkaç yanlışlara düşmüştü. Müslümanlar bunları derece derece düzeltip sonunda iki dakikalık gerçek değere ulaştılar.

Astronomik coğrafyada el battani ibni yunus el biruni büyük eserler verdiler. İdrisi tersimi ve matematik Astronomik coğrafyasıyla her iki yönü bağlamış oldu.

Türk  İslam dâhisi el  Harezmi  69. Alimle birlikte muazzam bir coğrafya ansiklopedisi yazmıştır. İbni sina ve el biruni gibi iki Türk alimi coğrafyanın diğer bir dalı olan fiziki coğrafyayı yani jeoloji ilmini kuruyorlardı. Mesela İbni sina bu günkü ilmin yanlış bulamayacağı şekilde ve büyük bir berraklıkla dağların teşekkülünü yazıyordu Bu başarılı zihni faaliyet Endülüs te de ayni canlılıkta devam ettiriliyordu. Halbuki Hıristiyan batı olayların sebeplerini araştırmak ve açıklamak şöyle  dursun onları kavrama isteğini bile göstermiyordu. Nihayet bu anlayışa gelinmiş. Fakat  1800. Yılında bile El Battan inin ve Kahireli İbn i yunusun eserleri  Fransız bilgini Laplace nin incelemelerine yardımcı olmuştur. Kopernik gibi.

El Battaninin  ekliptik meylini doğru hesap edişi İbnul  Heysemin  ışınların kırılması nazariyesi hep çığır açıcı buluşlardı. Bunların hiç biri yunan ilminde yoktu..