YANANLAR ve YAKANLAR

Ozan yakılır mı, aydın yakılır mı, insan yakılır mı?

Maalesef ki yakıldı. 31 yıl önce, 2 Temmuz 1993’te, Sivas’ta, Madımak Oteli’nde…

Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri kapsamında pek çok sanatçı ve fikir insanı, dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin’in özel davetlisi olarak Sivas’a gelir.  Bu isimler arasında Aziz Nesin de vardır. Sözde Aziz Nesin’in İslâm karşıtı açıklamalarından tahrik olan(!) grubun saldırısıyla başlayan bu olay bir katliama dönüşür.

Kültür Merkezi içinde karşıt grupla çıkan taşlı-sopalı çatışma, fazla büyümeden, polis tarafından zor kullanılarak önlenir. Binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezinden ayrılıp yeniden Hükûmet Meydanı’na gelir. Hükûmet Konağını taşlamaya ve slogan atmaya başlayan saldırganlar, ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak slogan atmaya devam eder. “Şeytan Aziz!”, “Cumhuriyet burada kuruldu burada yıkılacak!”, “Sivas, Aziz’e mezar olacak!” gibi sözlerden sonra sloganlar devlete ve rejime yönelir, “Kahrolsun laiklik!”, “Müslüman Türkiye!”, “Yaşasın Şeriat!” sloganları atılır.Grup, önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşlar. Oteldekiler ise kurtarılmayı bekliyorlardı. Saldırganların Madımak Oteli’ni henüz yakmadıkları saatlerde Aziz Nesin, Ankara’daki Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü’yü arayıp “Bizi kurtarın.” der. İnönü, “Hiç merak etmeyin. Gerekli tedbiri aldık.” cevabını verir. (Faciadan ağır yaralı kurtulan Aziz Nesin dönemin Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü’nün, linç girişiminden haberdar olduktan sonra “bazı yetkilileri” aradığını ve Madımak Oteli’ndekilere telefonla “en kısa zamanda takviye güç gönderileceği, kimsenin kılına dahi zarar gelmeden kurtarılacakları” ifadelerini kullandığını söylemiştir. Başka bir kaynağa göre Dönemin Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü, “Ne yapayım, yetkim yoktu.” ifadelerini kullandığı iddia edilmiştir.) Fakat daha sonra tutuşturulan perdeler ve otelin alt katında bulunan eşyalarla birlikte Madımak Oteli yakılır. Saldırganlardan bazılarının, “Allah’ım bu senin ateşin! İçeriye gönder!”, “Cehennem ateşi işte!”, “Şeytan Aziz!” dedikleri görülür. Uzun süren bekleyiş sonunda oteldekiler kurtarılamaz. Otele sığınmış olan kişilerden aralarında Asım Bezirci, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin’in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak ölür. Aralarında Aziz Nesin’in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtulur.

Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, “Olay münferittir. Ağır tahrik var. Bu tahrik sonucu halk galeyana gelmiş… Güvenlik kuvvetleri ellerinden geleni yapmışlardır… Karşılıklı gruplar arasında çatışma yoktur. Bir otelin yakılmasından dolayı can kaybı vardır.” diyecektir. Dönemin Başbakanı Tansu Çiller, “Çok şükür, otel dışındaki halkımız bir zarar görmemiştir.” diyecektir.  Onlara göre bütün mesele oteldir.Dönemin İçişleri Bakanı Mehmet Gazioğlu, “Aziz Nesin’in halkın inançlarına karşı bilinen tahrikleriyle halk galeyana gelerek tepki göstermiştir.” diyecektir. Refah Partisinin lideriNecmettin Erbakan, yani Hoca “Olaylar, Sivas’a girmiş bir ekibin halkı tahrik etmesinin sonucudur.” diyecektir.

Katliamdan ağır yaralı olarak sağ çıkan Aziz Nesin, olaylardan sonra yaptığı basın açıklamasında dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’i ve Tansu Çiller/Erdal İnönü (DYP-SHP) koalisyon hükûmetini sert şekilde eleştirmiş, “Bir devlet var, diyordum ben. Bir devlet var, inanılacak devlet var. İyi-kötü, yanlış yapıyor-doğru yapıyor ama devlet var. Elbette bunu önleyecekler. Bu kadar ödün verilemez, diye düşünüyordum. Yanılmışım.” demiştir.

Katliamın sanıklarının avukatları ilerleyen yıllarda AKP ve Saadet Partisine katıldı ve içlerinden üst yönetim görevlerine yükselenler oldu. 26 kişilik bu listede biri bakan olmak üzere 4 AK Parti milletvekili de bulunmaktadır. Geniş avukat listesinde çok sayıda Refah Partisi üyesi ve yöneticisi de bulunmakta idi.

O gün, Sivas Belediye Başkanı Refah Partili Temel Karamollaoğlu idi. Otelin önünde toplanan kalabalık, onu “Mücahit Temel” diye karşıladı. Katliamın bir numaralı sanığı olan ve 17 yıldır firarda olan dönemin belediye meclis üyesi Cafer Erçakmak’ın hiçbir suçu olmadığını savunan Karamollaoğlu, katliamda ölenlerin yanarak değil, dumandan boğularak öldüğünü iddia etti. Karamollaoğlu, Madımak Oteli’nin utanç müzesine dönüştürülmesinin Sivas’a en büyük ihanet olacağını ve Türkiye’nin çok büyük acılar yaşadığını ama hiçbirinin bunun kadar istismar edilmediğini ileri sürdü.

Temel Karamollaoğlu Sivas-Madımak Katliamı için 2018’de partisinin cumhurbaşkanı adayı olduğu tarihte şu açıklamada bulundu: “Katliam olarak vasıflandırmadım. Bu üzücü bir hadisedir. Bu, hakikaten çok acı olarak tarif edilir. Ancak; katliam demek kasıtlı olarak ben bu insanları öldürmek için yaptım denirse olur. Onun adı katliam olur. Ama orada bir hadise meydana gelmiş; oteldeki perdeler yakılmış, arabalar yakılmış. Arkasında da ateş bacayı sarmış. İçerideki insanlar da pencereleri açmadıklarından dolayı ölmüş.”

Aynı Karamollaoğlu 2023 yılına gelindiğinde (ittifak kurulduğundan beri) Millet İttifakı’nın, meşhur Altılı Masa’nın bileşenlerinden olan Saadet Partisi’nin genel başkanıydı. Altılı Masa’nın Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanı seçilseydi eğer aynı Karamollaoğlu, Cumhurbaşkanı yardımcısı olacaktı. 6 Mart’ta Kılıçdaroğlu’nun adaylığı açıklanırken ismini okuyan da Karamollaoğlu idi. Öyle mübarektiler ki adaylık açıklamasını bile Berat Kandili gecesine denk getirmişlerdi.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun millete umut olarak sunulup ardından yaşanan büyük hezimetin yanı sıra şuna değinmek gerek: Kılıçdaroğlu her fırsatta Alevi olduğunu vurguladı. Öyle ki Kemal Bey’in yeterli oy alamamasının ve karalanmasının sebebini kendisinin Alevi olmasına bağlayanlar oldu. Madem öyle bu ne perhiz bu ne lahana turşusu? Halil İbrahim Sofrası deyip, Altılı Masa deyip kurulan bu yapının bu denli alakasızlığı mı bizleri yönetecekti? Ya da şöyle sormalı: Altılı Masa kendi içerisinde çok uyumluydu da plan zaten bu muydu? Kimse kusura bakmasın. Hem Alevi’yim deyip Alevileri tekeline almışçasına konuşacaksın hem de Madımak Katliamı’nın failini savunan, hatta olayın ateşleyicisi noktasında olan birini cumhurbaşkanı yardımcısı diye millete yedireceksin. Bu millet bunu yer mi? Yemez, yemedi de. Ama bu ikiyüzlülüğü herkes gördü.Hem yananlardanım diyeceksin hem de yakanlarla bir olacaksın… Hadi oradan derler adama, hadi oradan…

Bunlar olurken Erdoğan durur mu, durmaz, durmadı da. Tekrar Cumhurbaşkanı seçildi. Yetmedi, seçildikten 3 ay sonra katliamın faillerinden birini affetti.  Erdoğan, katliamda “Yak, yak” dediği de iddianamede de kaydedilen ve 33 aydının yakarak öldürülmesine ilişkin katliamın faillerinden Hayrettin Gül’ün cezasını affetti. Böylelikle Erdoğan davada hüküm giyen iki kişiyi affetmiş oldu.Ocak 2020’de Madımak Katliamı’ndan ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkûm edilen Ahmet Turan Kılıç için ise“yaşlılık”tan dolayı af kararı almıştı.

***

Yüzyılın Pir Sultan’ı Âşık Mahzuni, Sivas’ta olanlar için “Dışar’da tekbir sesliler / Eli tesbihli fesliler / Gardaş kıyar mı gardaşa? /Yaktı bizi Sivaslılar / Müslüman kanı helal mi? / Yaktı bizi Sivaslılar / Tüm Sivas’ın suçu yoktur/ Yaktı bizi Sivaslılar” diyecektir.

Ataol Behramoğlu, “Kucaklıyor beni Metin Altıok / “Aldırma” diyor gülerek / “Yaşamak görevdir bu yangın yerinde / Yaşamak, insan kalarak” dizelerini kaleme alacaktır.

Bülent Ecevit de “Madımak” başlıklı bir şiir yazar:

“eylemleri sözdü / silahları sazdı / ozan olmaktı kiminin de / ozanlar ilinde günahı

suçları Pir Sultanı anmak / cezaları yanmaktı / toplu mezar oldu onlara / alev alev Madımak

orman gibi yanan / otuz yedi can/ can verirken o gün/ Pir Sultan uğruna

büzülüverdi devlet/ devlet beşiği Sivas’ta/ uykunun kovuğuna/ korkudan

uyanır elbette bir sabah/ ashab-ı kehf uykudan/ ölür ölür dirilir yine / yüreklerde Pir Sultan”

Madımak Katliamı; cehaletin örgütlü olarak harekete geçmiş olmasının, birtakım köktendinci yobazların ve siyasal İslâm’ın bir eylemidir. Bu gerçek, unutulmamalıdır.

Yitirdiklerimizi, yananlarımızı, yakılanlarımızı bir kez daha özlemle anıyorum. Yakanları ve ortaklarını ise sadece tarihe ve vicdanlarınıza bırakıyorum.

Yitirdiklerimiz:Muhlis Akarsu 45 yaşında, sanatçı; Muhibe Akarsu 45 yaşında, Muhlis Akarsu’nun eşi; Gülender Akça 25 yaşında; Metin Altıok 53 yaşında, şair, yazar, felsefeci; Mehmet Atay 25 yaşında, gazeteci, fotoğraf sanatçısı; Sehergül Ateş 30 yaşında; Behçet Sefa Aysan 44 yaşında, şair; Erdal Ayrancı 35 yaşında; Asım Bezirci 66 yaşında, araştırmacı, yazar; Belkıs Çakır 18 yaşında; Serpil Canik 19 yaşında; Muammer Çiçek 26 yaşında, aktör; Nesimi Çimen 62 yaşında, şair, sanatçı; CarinaCuannaThuijs 23 yaşında, Hollandalı akademisyen; Serkan Doğan 19 yaşında; Hasret Gültekin 22 yaşında şair, sanatçı; Murat Gündüz 22 yaşında; Gülsüm Karababa 22 yaşında; Uğur Kaynar 37 yaşında, şair; Asaf Koçak 35 yaşında, karikatürist; Koray Kaya 12 yaşında; Menekşe Kaya 15 yaşında; Handan Metin 20 yaşında; Sait Metin 23 yaşında; Huriye Özkan 22 yaşında; Yeşim Özkan 20 yaşında; Ahmet Özyurt 21 yaşında; Nurcan Şahin 18 yaşında; Özlem Şahin 17 yaşında; Asuman Sivri 16 yaşında; Yasemin Sivri 19 yaşında; Edibe Sulari 40 yaşında, sanatçı; İnci Türk 22 yaşında; Ahmet Öztürk 21 yaşında; Kenan Yılmaz 21 yaşında.